De verkoop van machines door ASML aan China valt niet onder de exportwetgeving van zogenaamde dual use-producten. Hoewel microchips gemaakt met ASML-toestellen militaire toepassingen hebben, moet ASML de verkoop niet detailleren.
De verkoop van lithografiemachines door ASML aan China valt niet onder de exportregeling voor dual use-producten in Nederland. Dat is niet nieuw, maar raakte volgens Reuters nu pas bekend. De dual use-regels gelden in principe voor producten die zowel commerciële als militaire applicaties hebben. Microchips vallen daaronder: je kan ze gebruiken om pc’s te maken, maar ook om raketten aan te sturen, (autonome) drones te bouwen of nucleaire ontploffingen te simuleren. De lithografiemachines van ASML zijn een essentieel onderdeel voor iedereen die moderne microchips wil bouwen.
Uitzondering
De Nederlandse overheid vindt echter dat miljardencontracten met Chinese bedrijven niet onder de dual use-exportregels vallen. ASML heeft in de eerste negen maanden van 2024 voor zeven miljard dollar zaken gedaan met China, maar hoeft geen verdere details te delen over de export.
Dat is nochtans van belang voor wie de capaciteiten van China wil inschatten. De machines die ASML verkoopt staan in rechtstreeks verband met wat voor chips China kan maken. Deep UV- en Extreme UV-machines vereisen wel een exportlicentie. EUV-machines worden door Europa als gevoelig beschouwd en in het kader daarvan moet ASML wel details delen. De DUV-licenties zijn echter een Nederlandse aangelegenheid. ASML moet daarover geen details delen, omdat die zakelijk te gevoelig zouden liggen.
Dunne lijn
Nederland probeert een dunne lijn te bewandelen. Enerzijds moet het land Europese, maar ook Amerikaanse belangen ter harte nemen. De VS voert een technologische handelsoorlog met China in een poging het land er te van weerhouden AI-accelerators te bemachtingen en de Amerikanen te evenaren. Strenge exportbeperkingen op chips van Nvidia zijn daarom van kracht. De VS zouden liefst hebben dat de Chinezen geen toegang meer krijgen tot ASML-machines, aangezien ASML monopolist is wat de essentiële en extreem complexe chipfabricage-apparatuur betreft.
Anderzijds is ASML een Nederlandse nationale economische trots, en is China een voorname klant. Een exportverbod zag Nederland niet zitten. De Nederlanders willen niet zo beperkend te werk gaan dat maatregelen onnodige economische schade zouden berokkenen.